Przytulia czepna – właściwości lecznicze i przeciwskazania. Jak ją pić?

Przytulia czepna, pokrzywa, mniszek czy podagrycznik. To niesamowite jak często nie mamy świadomości, że rośliny po których depczemy lub je uporczywie wyrywamy mogą przynieść nam tyle dobrego!

Jedną z takich dziko rosnących roślin jadalnych (i jedna z moich ulubionych) jest przytulia czepna. 

A czepna jest nie tylko w nazwie! Łatwo przyczepia się do ubrań, jeśli podejdziesz za blisko :) 

W tym artykule podzielę się moimi odkryciami na temat przytulii czepnej. Jak ją rozpoznać, kiedy zbierać, jak pić i wykorzystać niezwykłe właściwości lecznicze przytulii czepnej.

Czym jest przytulia czepna i jak ją rozpoznać?

Przytulia czepna (łac. Galium aparine) to dzika roślina jadalna, lubiąca półcień i towarzystwo pokrzyw. Rozpoznasz ją bez trudu po kilku charakterystycznych cechach:

• Czworokątna łodyga – jak się przyjrzysz jej z bliska sam się przekonasz , że jest kwadratowa
• Okółki liści – liście rosną dookoła łodygi, i tworzą koronę liści, z 6 do 8 liści 
• Wysokość – może osiągać nawet 1,5 metra, choć zwykle płoży się po ziemi lub wspina po innych roślinach
• Kwiaty – drobne, białe, czteropłatkowe, pojawiające się późną wiosną
• Czepialskość – roślina przykleja się do wszystkiego: ubrań, sierści zwierząt, innych roślin. I to jej najbardziej charakterystyczna cecha!

Najprostszy sposób na przekonanie się, że to przytulia czepna?

Po prostu jej dotknij! 

Jeśli „przykleja” się do Twoich ubrań jak naturalny rzep, to z pewnością jest to przytulia czepna.

Co cennego kryje się w przytulii czepnej?

Ta niepozorna, dziko rosnąca roślina jadalna zawiera m.in:

• krzemionkę, minerał odgrywający kluczową rolę w utrzymaniu zdrowia kości, skóry, włosów i paznokci.
• porcję witaminy C, niezbędnej dla układu odpornościowego i regeneracji tkanek.
• glikozydy, które nadają przytulii czepnej właściwości moczopędne i oczyszczające.
• alkany, taniny i flawonoidy przyczyniają się do jej działania przeciwzapalnego i antyoksydacyjnego.

Właściwości lecznicze przytulii czepnej 

Przytulia ma naprawdę duży potencjał zdrowotny! Zwłaszcza w leczeniu problemów skórnych (egzema, trądzik i łuszczyca, leczenie ran) i oczyszczaniu organizmu (wspomaga przepływ limfatyczny, działa moczopędnie).

Zawiera również duże ilości krzemionki, składnika odżywczego niezbędnego do utrzymania wzrostu i regeneracji włosów, skóry i paznokci.

„MIOTŁA” NA UKŁAD LIMFATYCZNY

Przytulia jednak ma wyjątkową właściwość – znakomicie stymuluje układ limfatyczny! To jej prawdziwa specjalność i coś, za co szczególnie cenię tę niepozorną roślinę.

A czym właściwie jest ten układ limfatyczny? 

To fascynująca sieć naczyń biegnąca przez nasze ciało. W przeciwieństwie do układu krwionośnego, nie transportuje krwi, ale limfę – płyn, który zbiera odpady komórkowe i przenosi komórki odpornościowe. 

To trochę taki system kanalizacyjny naszego organizmu! I chociaż rzadko o nim słyszymy to jest absolutnie niezbędny do oczyszczania tkanek.

Te wszystkie przewody limfatyczne prowadzą do węzłów chłonnych , gdzie białe krwinki przejmują i oczyszczają zebrane odpady. Następnie limfa płynie dalej do krwiobiegu, a pozostałe odpady trafiają do wątroby i nerek, gdzie zostają ostatecznie wyeliminowane. Sprytny system, prawda?

Po sezonie zimowym układ limfatyczny często jest spowolniony, co objawia się opuchlizną, uczuciem ciężkości i osłabieniem odporności. 

I tu z pomocą przychodzi przytulia czepna. Cudownie tonizuje układ limfatyczny, pomagając limfie lepiej krążyć.

JAK PRZYTULIA WSPOMAGA LIMFĘ?

Przytulia czepna działa na układ limfatyczny na kilka sposobów:

1. Stymuluje przepływ limfy – delikatnie pobudza ruch płynu limfatycznego, co pomaga usuwać zastoje
2. Działa moczopędnie – wspomaga eliminację nadmiaru płynów z organizmu
3. Wspiera filtrację – pomaga węzłom chłonnym w oczyszczaniu limfy z toksyn
4. Redukuje stan zapalny – zmniejsza obrzęki i łagodzi podrażnienia

Szukałam badań, które potwierdziłyby te właściwości przytulii i nie znalazłam (jeszcze). Za to znalazłam badanie przeprowadzone w 2024r które potwierdziło, że przytulia pomaga odbudowywać odporność. Naukowcy w Korei sprawdzili to na myszach, u których najpierw celowo osłabiono odporność lekami (cyklofosfamid), a następnie próbowano ją przywrócić dzięki przytulii. Okazało się, że przytulia ma działanie immunostymulujące, a więc może być pomocna po chemioterapii i u osób z osłabioną odpornością.

WSPARCIE PRZY PROBLEMACH SKÓRNYCH

Jednym z najstarszych zastosowań przytulii jest leczenie problemów skórnych. Jej właściwości przeciwzapalne i przeciwbakteryjnesprawiają, że jest skuteczna przy:

• Egzemie i łuszczycy
• Trądziku
• Drobnych ranach i zadrapaniach
• Ukąszeniach owadów
• Lekkich oparzeniach słonecznych

Jednym z najprostszych sposobów jest przygotowanie naparu z przytulii i stosowanie go toniku do twarzy. Taki ziołowy tonik skutecznie zmniejsza zaczerwienienia i wyrównuje koloryt skóry.

Kiedy zbierać przytulię czepną na wiosenny detoks?

O ile takie dziko rosnące rośliny jak mniszek lekarski czy pokrzywa są dostępne do późnej jesieni to w przypadku przytulii sezon trwa krócej. Najlepszy moment na zbiory to wczesna wiosna.

Dlaczego?

• Pędy przytulii są młode i soczyste
• Roślina jeszcze nie zakwitła
• Liście mają intensywnie zielony kolor
• Łodygi są miękkie i giętkie.

W zależności od warunków pogodowych zbieram przytulię od końca marca do początku czerwca. W tym okresie przytulia ma najwyższą zawartość składników aktywnych i najlepszy smak. 

To jedna z najłatwiejszych roślin do zbierania w dużych ilościach i to bez torby na zbiory. Dlaczego? Każda zebrana kępka chętnie przykleja się do siebie. Łatwo ją więc zwinąć ją w kłębek i zabrać ze sobą.

GDZIE SZUKAĆ NAJCZYSTSZEJ PRZYTULII?

Przytulia rośnie na poboczach dróg i ścieżek, na łąkach, na skraju lasów a także w pobliżu domów (u mnie wybiera sobie miejsce w półcieniu). Staram się ją zbierać z dala od oprysków (pól uprawnych), najlepiej powyżej „psiej wysokości” (unikam dolnych części roślin).

Przytulia czepna jest tak powszechna, że spokojnie możesz być wybredny co do miejsca zbioru. Lepiej poświęcić więcej czasu na znalezienie czystego stanowiska, niż zbierać rośliny narażone na zanieczyszczenia.

Najłatwiej znaleźć przytulię w półcieniu, na skrajach lasów, w żywopłotach i zaroślach. Często rośnie obok pokrzywy – te dwie rośliny nie tylko lubią swoje towarzystwo ale też świetnie się uzupełniają pod względem właściwości leczniczych!

Jak pić przytulię czepną? 5 przepisów na przytulię w roli głównej 

To roślina jadalna, więc można by się pokusić o jej zjedzenie…osobiście jednak nie polecam. Nawet po ugotowaniu na parze pozostaje szorstka i trudna do przełknięcia. Co innego solidnie zblendowana lub wyciśnięta w postaci świeżego soku.

W postaci płynnej przytulia smakuje naprawdę nieźle!

Oto 5 najlepszych sposobów na wykorzystanie przytulii czepnej, które są proste i skuteczne:

1. OCZYSZCZAJĄCY NAPAR Z PRZYTULII NA ZIMNO (MÓJ ULUBIONY!)

To mój absolutnie ulubiony sposób na przytulię – zimny napar. Ma delikatniejszy i bardziej orzeźwiający smak niż herbata.

Sprawdza się szczególnie w ciepłe dni. 

Napary na zimno wymagają więcej czasu niż gorące herbaty, ale niektóre zioła (w tym przytulia) lepiej oddają swoje składniki aktywne w zimnej wodzie niż w gorącej, więc tym bardziej polecam!

Prosty przepis na zimny napar z przytulii czepnej:

• Garść świeżej przytulii czepnej (ok. 30-50g)
• 1 litr zimnej, przefiltrowanej wody
• Opcjonalnie: plasterek cytryny lub ogórka 

Jak przygotować napar z przytuli czepnej na zimno?:

1. Dokładnie umyj przytulię pod bieżącą wodą
2. Włóż do dzbanka lub słoika
3. Zalej zimną wodą
4. Zakryj i wstaw do lodówki na noc (minimum 6 godzin)
5. Rano przecedź i pij po 1 szklance 2-3 razy dziennie

Najlepiej przygotować napar wieczorem i wypić następnego dnia.

2. ŚWIEŻY ZIELONY SOK Z PRZYTULII CZEPNEJ

Sok z przytulii to skoncentrowana dawka jej dobroczynnych właściwości. Sok ma intensywny, zielony kolor (i mocniejszy smak niż napar.) 

Jak przygotować sok z przytulii? 

Najszybciej zrobisz ten zielony sok z przytulią w wyciskarce wolnoobrotowej. Nie polecam picia soku z samej przytulii, bo nie będzie smakował wybitnie. Za to w połączeniu z młodą pokrzywą, pomarańczą i limonką będzie smakował naprawdę nieźle!

Nie masz wyciskarki do soku? Wykorzystaj blender.

Sok z przytulii przygotujesz również w blenderze. Wystarczy zmiksować przytulię np. z wodą (lub soczystą pomarańczą) i przecedzić przez sitko.

3. Pomarańczowa ice latte z przytulią

To pomysł inspirowany napojem oferowanym w wielu kawiarniach, gdzie serwowana jest super zdrowa herbata matcha z sokiem pomarańczowym i kostkami lodu.

Ja zamiast japońskiej herbaty dodałam polską przytulię i pokrzywę.

Składniki:

• 2-3 pomarańcze
• garść świeżej przytulii
• garść młodej pokrzywy (opcjonalnie)
• kostki lodu (opcjonalnie)

Wyciśnij sok z pomarańczy, przelej do szklanek, dodaj kostki lodu. Następnie wyciśnij sok z przytulii i pokrzywy i delikatniej dolej zielony sok do soku pomarańczowego.

Efekt wizualny jest krótkotrwały, ale smakowy trwa znacznie dłużej :) Podobnie jak efekt zdrowotny.

4. HERBATA Z PRZYTULII CZEPNEJ

Klasyczna herbata z przytulii to prosty sposób na szybkie wykorzystanie jej właściwości:

Jak przygotować herbatę z przytulii?:

1. 1-2 łyżeczki suszonej przytulii (lub gałązkę świeżej) zalej szklanką gorącej wody
2. Przykryj i zaparzaj 10-15 minut
3. Przecedź i popijaj 2-3 razy dziennie

Herbata z przytulii ma nieco intensywniejszy smak niż zimny napar, ale wciąż jest przyjemna i delikatna w smaku. Możesz oczywiście dodać miód i cytrynę dla poprawy smaku.

5. KOSTKI LODU Z PRZYTULIĄ

To sposób na przedłużenie sezonu na przytulię i zachowanie jej smaku na dłużej. Takie kostki lodu warto zrobić z dowolnej jadalnej rośliny jak np. sok z pokrzywy.

Jak przygotować:

1. Zrób sok lub napar z przytulii jak powyżej
2. Wlej do foremek na lód
3. Zamroź i gotowe.

Do czego dodawać przytuliowe kostki lodu?

• Dodawaj do wody lub koktajli latem
• Przykładaj do miejsc po ukąszeniach owadów
• Wykorzystaj do przemywania twarzy rano (dla efektu przeciwobrzękowego).

6. WIOSENNY KOKTAJL DETOKSYKUJĄCY Z PRZYTULIĄ CZEPNĄ I MNISZKIEM LEKARSKIM

Zielony koktajl z przytulią oczyszcza, dodaje energii i dostarcza składników odżywczych. A jak zrobić taki koktajl?

Składniki:

• Garść świeżej przytulii czepnej
• Garść świeżego mniszka lekarskiego (liście) 
• 1/2 jabłka 
• 1 banan lub mango
• Sok z połowy cytryny lub limonki
• 1 cm świeżego imbiru
• 250 ml wody kokosowej lub filtrowanej wody (z wodą kokosową będzie słodszy)

Przygotowanie:

Wszystkie składniki zblenduj dokładnie i delektuj się smakiem. Najlepiej zaraz po przygotowaniu, by nie wyparował :) 

Ten koktajl ma zaskakująco przyjemny smak – słodycz banana i jabłka równoważy lekko gorzki smak mniszka, a imbir i cytryna dodają orzeźwiającego akcentu. Jeśli nie jesteś fanem mniszka zastąp jego liście młodą pokrzywą.

NATURALNA PŁUKANKA DO WŁOSÓW Z PRZYTULII CZEPNEJ I POKRZYWY

Przytulia to roślina, której przede wszystkim używam do picia. Warto jednak wykorzystać jej właściwości również do pielęgnacji skóry (w postaci toniku do twarzy czy naparu do kąpieli) i włosów.

Płukanka z przytulii nadaje włosom blask, zmniejsza łupież i wzmacnia cebulki. Jak zrobić taką płukankę?

Składniki:

• 2 garści świeżej przytulii czepnej 
• 2 garści świeżych pokrzyw
• 1 litr wody
• 1 łyżka octu jabłkowego (opcjonalnie)

Przygotowanie:

1. Przytulię zalej wodą w garnku
2. Doprowadź do wrzenia i gotuj na małym ogniu przez 15 minut
3. Odstaw do wystygnięcia i przecedź
4. Dodaj ocet jabłkowy, jeśli chcesz wzmocnić działanie
5. Przelej do butelki

Po umyciu włosów szamponem, polej je płukanką z przytulii. Nie spłukuj. Płukanka ma delikatny, ziołowy zapach, który szybko zanika po wyschnięciu włosów. 

Przytulia czepna przeciwwskazania – kiedy jej unikać?

Choć przytulia czepna uważana jest generalnie za bezpieczną dla większości osób, istnieją sytuacje, w których lepiej jej unikać. Oto najważniejsze przeciwwskazania:

NIE STOSUJ PRZYTULII, JEŚLI:

• Masz uczulenie na przytulię
• Jesteś w ciąży lub karmisz piersią – przytulia może stymulować skurcze macicy
• Masz cukrzycę – przytulia ma działanie moczopędne, które może wpływać na poziom cukru
• Przyjmujesz leki przeciwzakrzepowe – przytulia zawiera kumarynę, która może wzmacniać działanie tych leków
• Masz niskie ciśnienie – przytulia może dodatkowo je obniżać
• Planujesz operację – przerwij stosowanie co najmniej 2 tygodnie przed planowanym zabiegiem.

Warto pamiętać też, że zioła mogą wchodzić w interakcje z lekami, dlatego przed ich stosowaniem warto to skonsultować, zwłaszcza jeśli chorujesz przewlekle lub przyjmujesz leki.

Najczęściej zadawane pytania dot. przytulii czepnej

CZY PRZYTULIĘ CZEPNĄ MOŻNA JEŚĆ NA SUROWO?

Tak, młode pędy przytulii można jeść na surowo, dodając je do sałatek lub koktajli. Jednak ze względu na charakterystyczną „chropowatą teksturę” ja najbardziej lubię ją w sokach i koktajlach, niekoniecznie w sałatkach :) Ale co kto lubi.

JAK SMAKUJE PRZYTULIA CZEPNA?

Przytulia ma delikatny, świeży smak, który przypomina mi ogórka. Najdelikatniejszy w smaku jest zimny napar z przytulii, nieco bardziej ziołowy smak ma herbata. A 100% sok z przytulii jest nieco „trawiasty” w smaku, więc warto dodać jakiś soczysty słodki owoc jak pomarańcza czy grejfrut.

JAK DŁUGO MOŻNA STOSOWAĆ PRZYTULIĘ CZEPNĄ?

Dobre efekty daje 2-3 tygodniowa kuracja, powtarzana 2-3 razy w roku . Dłuższe, ciągłe stosowanie nie jest konieczne (ani zalecane).

CZY PRZYTULIA CZEPNA POMAGA NA ODCHUDZANIE?

Przytulia czepna działa moczopędnie, wspomaga metabolizm i układ limfatyczny, co może pomóc w redukcji zatrzymanej wody i toksyn.

Przytulia pomaga pozbyć się nadmiaru wody, co może nieco wpłynąć na zmniejszenie wagi. Warto traktować więc przytulię raczej jako wsparcie zdrowia niż sposób na odchudzanie.

Przytulia czepna – fascynująca roślina jadalna

A nadal mało znana i niedoceniana. Rośnie wszędzie. Warto korzystać z sezonu i zrobić zapas suszonej na cały rok.

Roślinne „lekarstwa” na wiele przypadłości rosną tuż pod naszymi stopami, czekając na odkrycie. Przytulia czepna jest doskonałym przykładem takiej rośliny, która z całą pewnością zasługuje na uznanie. Niepozorna, wszechobecna i niezwykle cenna dla naszego zdrowia.

A teraz… czas na spacer! Kto wie, może przytulia czepna sama Cię znajdzie, przyczepiając się do Twojego rękawa? 

Ostatnia aktualizacja: 04 czerwca 2025