Geny to nie wyrok. Nie pozwól genom decydować o Twoim losie

Często obwiniamy geny za wszystkie nasze problemy zdrowotne, twierdząc przy tym że nie mamy na to żadnego wpływu…  Ale czy na pewno? Czy wyłącznie geny decydują o naszym losie?

Jeśli w rodzinie wystąpiły takie choroby jak rak, cukrzyca czy choroby serca to pojawienie się ich w kolejnych pokoleniach jest nieuniknione…?

Na rynku pojawia się coraz więcej ofert badań genetycznych. Osobiście nigdy nie korzystałam z takiego badania. Zastanawiam się co zrobiłabym gdyby jakiś genetyk uznał, że w przyszłości z dużym prawdopodobieństwem  zachoruję na raka piersi…

Czy usunęłabym je jak Angelina Jolie? Myślę, że nie zdecydowałabym się na taki krok…

Geny to załadowany pistolet, ale to otoczenie pociąga za spust

To byłoby smutne i niesprawiedliwe, gdyby tylko geny decydowały o naszym losie. Dzięki najnowszym badaniom wiemy (na całe szczęście!), że nasze zdrowie zależy przede wszystkim od nas samych. O ile nie możemy zmienić naszych własnych genów, o tyle możemy wpłynąć na ich aktywność poprzez proste zmiany w stylu życia i sposobie odżywiania. Możemy je „włączyć” lub „wyłączyć”.

Geny to nasz punkt początkowy. Większość z nich przynosi nam zdrowie, a choroby wywołuje tylko niewielki zbiór genów.

Geny chorobowe mają dwa źródła. Niektóre z nich dziedziczymy, a niektóre z nich to geny, które uległy uszkodzeniu. Każda choroba zaczyna się od genów i w większości przypadków jest wynikiem interakcji między genami, a elementami środowiska (dieta, drobnoustroje, stres itd).

Stres oksydacyjny (czyli zbyt duża ilość wolnych rodników w stosunku do ilości przeciwutleniaczy w organizmie) również może uszkadzać DNA. Na to jednak mamy duży wpływ!

Zdaniem dr Deepaka Chopra w przypadku 95 % genów związanych z chorobami (m.in Alzheimera, chorób serca, cukrzycy i wielu rodzajów nowotworów) mamy możliwość wpływu  na nie.  Możemy przyczynić się zarówno do ”włączenia” genów, które wspierają zdrowie i “wyłączenia” genów, które sprzyjają chorobie.

Geny to załadowany pistolet, ale to otoczenie (dieta, styl życia) pociąga za spust

To co jemy decyduje w ogromnej mierze o naszym zdrowiu

Na temat wpływu genów na nasze zdrowie można znaleźć również dużo informacji w książkach Colina Campbella i Thomasa M.Campbella II (Nowoczesne zasady odżywiania, Ukryta prawda).

Zdaniem dr. Campbella to co zjadamy dużo silniej wpływa na zdrowie niż to co mamy zakodowane w DNA. Odpowiednia dieta zdaniem Cambella może nie tylko zapobiec np. rakowi, chorobom serca, udarowi, cukrzycy typu II, zwyrodnieniom plamki żółtej czy migrenom, ale może też pomóc cofnąć wiele z tych chorób… szybciej niż leki.

Za każdym razem gdy docieram do takich informacji zastanawiam się, dlaczego tak rzadko słyszymy od lekarzy o tym, co można zmienić w diecie by szybciej wrócić do zdrowia lub zapobiec chorobom. Dlaczego nadal niektórzy lekarze są zdania, że jedzenie nie ma wpływu na problemy zdrowotne takie jak np. reumatoidalne zapalenie stawów, miażdżyca, choroba wieńcowa czy rak…? Otóż ma. I to bardzo duży.

Medycyna już dawno powinna pójść w kierunku leczenia holistycznego, a nie wyrywkowego. Dla przykładu alergie to nie efekt pylenia traw. To efekt słabego systemu odpornościowego, który niewłaściwie reaguje na to co naturalne. W przeciwnym wypadku każdy miałby alergie na trawę, a tak nie jest. Dwóch członków mojej rodziny przestało odczuwać alergię na pyłki traw, mimo zapewnień lekarzy, że do końca życia trzeba brać pigułki, bo alergia jest niewyleczalna…

Zawsze prościej jest wypisać receptę i łatwiej połknąć tabletkę niż zmienić swój styl życia i dietę. Ale cena jaką za to płacimy może okazać się zbyt wielka.

A więc co trzeba zrobić by zapanować nad genami tak, by cieszyć się zdrowiem?

Oto krótka lista (której również trzymają się stulatkowie z Okinawy):

1. Aktywność fizyczna

Ruch to zdrowie, nikogo tym stwierdzeniem nie zaskoczę. Jednak aktywność fizyczna kryje w sobie znacznie więcej niż ogólne pojęcie zdrowie. Podczas aktywności fizycznej w organizmie zachodzi wiele procesów jak np. przyspieszenie wymiany martwych komórek na nowo powstałe… Aktywność fizyczna przyspiesza naprawę zniszczonego DNA.

Regularne ćwiczenia to najlepsza rzecz jaką możesz zrobić dla własnego zdrowia i samopoczucia. Nasze ciało jest wprost stworzone do poruszania się. Siedzący tryb życia i brak ruchu to prosta droga do otyłości i wielu problemów zdrowotnych. Aktywność fizyczna to nie tylko jędrne, smukłe ciało, ale też większa wydolność tlenowa, lepsze samopoczucie i  funkcjonowanie mózgu. Ćwiczenia fizyczne wpływają również korzystnie na geny, opóźniają procesy starzenia na poziomie komórkowym, dodają energii i sprawiają nawet, że jesteśmy mądrzejsi (tak, pod wpływem ruchu w mózgu powstają nowe komórki nerwowe).

Ćwicz to co sprawia Ci największą przyjemność. Taniec, pływanie, joga, zwykły spacer czy praca w ogródku może zmienić wiele. Ważne by robić to regularnie! By zdrowo uzależnić się od ruchu:)

2. Sen

Dorosły człowiek potrzebuje codziennie od ok. 7-9 godzin snu. Czy wiesz, że podczas głębokiego snu Twoje komórki się odnawiają? To proces naprawy organizmu. Brak odpowiedniej ilości snu może osłabiać układ odpornościowy…

Sen ma również wpływ na Twoje geny. Eksperyment przeprowadzony przez dr Dr Simona Archera pokazał, że skrócenie czasu snu powoduje nadmierną aktywność genów powiązanych ze stanami zapalnymi, reakcją immunologiczną i reakcją na stres. Zaobserwowano również wzrost aktywności genów powiązanych z cukrzycą i ryzykiem zachorowań na raka. W grupie, w której czas snu się wydłużył zauważono odwrotną reakcję genów.

Warto więc zadbać o odpowiednią ilość i jakość snu. Pomocna może w tym przypadku może okazać się np. medytacja.

3. Medytacja

Medytacja to prosty i skuteczny sposób na zmęczenie, stres, ale także na obniżenie ciśnienia krwi.  Okazuje się, że osoby, które regularnie medytują mają mniej problemów z takimi dolegliwościami jak nadciśnienie tętnicze, choroby serca, niepokój i inne choroby związane ze stresem.

Medytacja ma również duży wpływ na nasze geny. Podczas jednego z badań przeprowadzonego w Centrum dr Chopra okazało się, że uczestnicy badania już po kilku dniach medytacji doświadczyli dwu- a nawet trzykrotnego stłumienia aktywności genu związanego z infekcjami wirusowymi i gojeniem się ran. Zaobserwowano również wzrost aktywności enzymu telomeraza (telomeraza uzupełnia i naprawia telomery, które mają związek ze zdrowiem i długowiecznością). Mimo, że wyniki tego badania będą musiały być powtórzone, to bezpieczne jest twierdzenie, że medytacja to idealna aktywność łagodząca codzienny stres i wzmacniająca nasz system odpornościowy.

Jak zacząć? Jest wiele książek, aplikacji, które mogą Ci w tym pomóc. Headspace jest całkiem niezły, narazie tylko w języku angielskim.

Medytuj na zdrowie!

4. Optymalne odżywianie

Przetworzona żywność pozbawiona jest ważnych dla zdrowia składników odżywczych, a w dodatku zawiera często dużo cukru, sztuczne składniki i sztuczne substancje chemiczne… A to właśnie przetworzone produkty są uznawane za główne źródło przewlekłego stanu zapalnego, który jest podstawową przyczyną wielu chorób.

Świeża, jak najmniej przetworzona żywność bogata w warzywa, owoce (jeśli to możliwe ekologiczne, najlepiej lokalne i sezonowe), zioła i przyprawy, a jednocześnie uboga w rafinowane tłuszcze powinna królować na naszych talerzach. Tylko taka żywność pomaga zmniejszyć stan zapalny, dostarcza witamin, minerałów i błonnika.

Nie przejadaj się. Jedz wtedy kiedy jesteś naprawdę głodny:)

Nasze codzienne decyzje dotyczące stylu życia i wybory żywieniowe mają bezpośredni wpływ na ekspresję naszych genetycznych predyspozycji. Zarówno pozytywnych jak i negatywnych.

Choroby to efekt relacji pomiędzy genami, a czynnikami środowiskowymi, które mogą się zmieniać. Przykładem może być rak piersi, który w Chinach u kobiet zamieszkujących obszary wiejskie występuje w przypadku zaledwie 1%. W przypadku Amerykanek wskaźnik zachorowania wynosi 18%.

Naukowcy zaobserwowali, że wskaźnik zachorowania u Azjatek migrujących do USA i przejmujących dietę amerykańską (dieta uboższa w warzywa, bardziej kaloryczna i bogata w produkty odzwierzęce) wzrasta do podobnego poziomu jak u Amerykanek… A przecież geny nie zmieniają się w wyniku przeprowadzki :)

Geny to predyspozycja, a nie wyrok

Zdaniem dr Campbella prawdopodobnie 87-97% wszystkich przypadków raka ma swoje źródło w diecie i stylu życia, a nie w genach. Te liczby mówią same za siebie! Kolejny przykład to  porównanie współczynnika zachorowalności u bliźniąt jednojajowych, czyli osób z tym samym zestawem genów. Zaobserwowano, że w większości przypadków nie zapadają na te same rodzaje chorób (w tym chorób nowotworowych), gdyż prowadzą inny tryb życia.

Właściwe odżywianie w połączeniu ze zdrowym trybem życia jest w stanie przezwyciężyć wpływ większości genów. Doktor Campbell jest zdania, że odpowiedni sposób żywienia nie tylko zapobiega uszkodzeniom organizmu, ale też wpływa na to jak organizm reaguje na uszkodzone geny. Jedno z badań przeprowadzone na szczurach dowiodło, że zmiany w diecie mogą cofnąć rozwój raka i całkowicie wyłączyć geny powodujące rozwój raka.

Geny to predyspozycja, a nie wyrok. Wielu naukowców jest zgodnych co do tego, że masz bardzo duży wpływ na swoje zdrowie.  Warto o tym pamiętać.