Czarny bez i dziki bez to dwie najczęściej spotykane nazwy. Pewnie niejednokrotnie widziałeś kwitnące wiosną krzewy, obsypane białymi kwiatami o dosyć intensywnym zapachu. Jesienią te kwiaty zamieniają się w małe, czarne kulki. To owoce czarnego bzu. Zarówno kwiat czarnego bzu, kora jak również jego owoce posiadają właściwości lecznicze.
Kwiaty mają właściwości wykrztuśne, napotne i pobudzające krążenie. Czarny bez w postaci owoców wspiera oczyszczanie organizmu, pobudza pracę jelit, sprawdza się w walce z wirusami (w tym odpowiedzialnymi za rozwój przeziębienia i grypy). Wiosną warto więc korzystać z kwiatów, a jesienią zebrać owoce dzikiego bzu.
Jak smakuje czarny bez?
Jego owoce są dosyć cierpkie, ale kryją w sobie wielką moc. Niezwykle bogate w witaminę C, w witaminy A i B, a także minerały takie jak wapń, miedź, żelazo, potas, fosfor i magnez.
Czarny bez – bogate źródło przeciwutleniaczy
Owoce dzikiego bzu zawierają przede wszystkim bardzo duże ilości antyoksydantów, które owocom nadają ciemny kolor, a nas chronią przed wieloma chorobami (podobnie jak w przypadku innych owoców o ciemnej intensywnej barwie jak jagody, czarna porzeczka czy aronia).
Czarny bez zawiera duże ilości przeciwutleniaczy takich jak kwercetyna, antocyjany czy rutyna. Kwercetyna ma m.in. działanie przeciwzapalne i przeciwalergiczne (ma zdolność hamowania wydzielania histaminy). Antocyjany chronią przed chorobami układu krążenia i mają właściwości antynowotworowe. Warto również wspomnieć, że antocyjany mają podobne działanie do ibuprofenu.
Rutyna działa jako środek przeciwzapalny i wzmacnia naczynia włosowate organizmu, zmniejsza krwawienia i siniaki. Rutyna jest używana m.in. do leczenia żylaków, hemoroidów.
Czarny bez skuteczny w walce z grypą
Badania potwierdzają, że czarny bez jest skuteczny na grypę. Przebadano preparat zawierający wyciąg z czarnego bzu (Sambucol), który okazał się skuteczny w badaniach in vitro wobec 10 szczepów wirusa grypy! Stwierdzono, że badany preparat spowodował skrócenie czasu trwania objawów grypy o 3-4 dni.
Inne badanie również potwierdziło skuteczność wyciągu z czarnego bzu, który znacznie skracał czas trwania choroby, a także zapobiegł występowaniu infekcji wirusowych, takich jak grypa. W przypadku 93,3% osób z grupy, której podawano wyciąg z dzikiego bzu już w ciągu 2 dni nastąpiła poprawa objawów takich jak gorączka (w przypadku grupy kontrolnej, której nie podawano wyciągu z czarnego bzu poprawa nastąpiła u 91,7% pacjentów dopiero w ciągu 6 dni). Całkowite wyleczenie zostało osiągnięte w ciągu 2 do 3 dni w niemal 90% w grupie leczonej wyciągiem z bzu czarnego, a w ciągu co najmniej 6 dni w grupie placebo.
Właściwości antybakteryjne
Co ciekawe, czarny bez posiada również właściwości antybakteryjne, w tym przeciwko kilku szczepom bakterii paciorkowca Streptococcus pyogenes (przyczyna wielu angin), co potwierdzają badania. Czarny bez może być pomocny w zapobieganiu powikłaniom chorób wirusowych, takich jak bakteryjne zapalenie płuc. W przeciwieństwie do antybiotyków czarny bez jest produktem naturalnym, bez skutków ubocznych jakie wykazują antybiotyki, a organizm nie uodparnia się na jego działanie.
Czarny bez – gdzie go szukać?
Wrzesień to miesiąc, kiedy czarny bez dojrzewa. To doskonały czas na zbiory bzu. Często rośnie na łąkach, przy lesie, więc możesz poszukać go w Twojej okolicy. Czasami można znaleźć owoce bzu na lokalnym bazarku. Ja odkryłam kilka ogromnych krzewów przy leśnej drodze podczas spaceru z psem (oczywiście jest to droga dla pieszych, z dala od spalin samochodowych). Możesz również kupić suszone owoce czarnego bzu lub przygotowany z nich sok/nalewkę.
Najlepsze w takich dzikich owocach jest to, że nie są opryskiwane żadną chemią, ani zasilane jakimikolwiek sztucznymi nawozami.
Bez czarny – jak go jeść?
Ważne by zbierać dojrzałe owoce dzikiego bzu (niedojrzałe owoce mają zielony lub czerwony kolor a dojrzałe owoce są czarne).
Niedojrzałe owoce zawierają dużą ilość sambunigryny (po spożyciu jest rozkładana przez organizm do cyjanowodoru, co może skutkować mdłościami, uczuciem słabości czy wymiotami).
Mimo, że spotkałam się z przepisem na sok ze świeżymi owocami czarnego bzu to jednak nie zaleca się spożywania czarnego bzu na surowo, ze względu na sambunigrynę.
Czarny bez (zarówno owoce jak też kwiaty) powinny zostać przetworzone przed spożyciem. Podczas suszenia, smażenia czy gotowania sambunigryna ulega rozkładowi, więc nie ma się czym martwić. Ważne, by nie jeść surowych owoców i kwiatów czarnego bzu.
Z suszonych lub świeżych owoców możesz przygotować sobie rozgrzewający napar (1 łyżka świeżych lub 1 łyżeczka lekko rozkruszonych suszonych owoców czarnego bzu zalej wrzącą wodą na ok.10 min).
A co z sokiem z czarnego bzu?
Pisząc o sokach zawsze podkreślam, że taki świeżo wyciskany z owoców jest najlepszy. W przypadku owoców czarnego bzu niestety trzeba poddać owoce obróbce termicznej. Szukając pomysłu na czarny bez natknęłam się na przepis na aromatyczny i pyszny domowy syrop bez cukru, którym chciałam się podzielić.
Jego smak uzależnia:)
Czarny bez – przepis na syrop domowej roboty
To niezwykle prosty przepis na pyszny i w pełni naturalny syrop na przeziębienie i wzmocnienie odporności. Dla dorosłych i dla dzieci. Przepis został zaczerpnięty ze strony Wellness Mama, a ja delikatnie go zmodyfikowałam zastępując m.in. suszony czarny bez świeżymi owocami, zredukowałam również ilość wody i miodu. Autorka zapewnia, że ten syrop uwielbiają jej dzieci. Smak syropu w moim wykonaniu został przetestowany na dorosłych domownikach:) Byli zachwyceni smakiem i zapachem.
Imbir, goździki i cynamon sprawiły, że pachniało w całym domu:)
Przepis na syrop z czarnego bzu
Składniki:
- 1 ⅓ szklanki świeżych owoców czarnego bzu
- 3 szklanki wody
- 2 łyżki startego na tarce świeżego kłącza (jeśli nie lubisz ostrych w smaku syropów dodaj mniej imbiru, możesz też użyć 1 łyżki imbiru w proszku zamiast świeżego kłącza)
- 1 łyżeczka cynamonu w proszku, najlepiej cejlońskiego
- ½ łyżeczki sproszkowanych goździków lub 1 goździk w całości
- ⅓ szklanki dobrej jakości miodu (zacznij od 2-3 łyżek i dodaj tyle, żeby Ci smakowało)
Jak zrobić sok z czarnego bzu?
- Świeże owoce czarnego bzu starannie umyj, pozbądź się niedojrzałych owoców. Dojrzały czarny bez powinien, jak sama nazwa wskazuje, mieć czarny kolor.
- Przełóż owoce do garnka, dodaj wszystkie składniki, za wyjątkiem miodu i gotuj na wolnym ogniu ok 30-45 minut.
- Odstaw do wystygnięcia, aż będzie lekko ciepły. Następnie przy użyciu sitka oddziel pulpę od soku.
- Teraz do soku dodaj miód, wymieszaj, spróbuj. Jeśli syrop jest odpowiednio słodki przelej go np. do słoika i przechowuj koniecznie w lodówce. `jeśli chcesz zrobić zapasy na zimę bez przechowywania w lodówce wówczas trzeba taki sok pasteryzować.
Jeśli lubisz dodawać syrop owocowy (taki ze sklepu) do wody, to ten syrop z czarnego bzu może go zastąpić.
Jest smaczniejszą i zdrowszą alternatywą.
Jeśli masz swój ulubiony przepis na czarny bez koniecznie podziel się nim i zostaw komentarz :)
po co gotować 30 – 45 min ?? wyciśnięty sok przed zagotowaniem jest bez tego zapachu … dają go widać pestki …
Tak od siebie. Bardzo dobrze odrywa się owoce bzu czarnego widelcem. Sprawdzone!
Super pomysł!
Patent z widelcem jest genialny!
Nie pogniewaj sie ale w tym przepisie jest 3.5 szkl wody a nie 3/4 a to jest duza roznica w przyzadzaniu …Tak poza tym to napisalas swietny post :)
Z wyrazami szacunku,
Kinga
Kinga, dziękuję za czujność :) pozdrawiam
Witam, odkryłam nie dawno Pani przepis na sok z czarnego bzu- czy tam nie ma pomyłki w ilości wody?? 3szkl.na 1 i 1/3 szklanki owoców? Z góry dziękuję za odpowiedź
Witam, tak 3 szklanki ( w przepisie którym się inspirowałam było nawet nieco więcej bo 3 i 1/2 szklanki wody ;)
Witaj Magdo, tak 3 szklanki wody. Pozdrawiam
To ile w końcu wody? W przepisie jest aż 3szl. Tak ma być? Zaraz chce testowac
Pamietam jak bedac jeszcze mlodziakiem , czseto chorowalismy na przeziebienia i kila innych dolegliwosci. W takich przypadkach nasza Babunia wchodzila do akcji – czestowala nas ( wogole bylo nas az 6-scioro chopcow).
Poczatki wypijania tych „Likierow” niesmakowaly nam , ale pracowaly doskonale. Po kilku takich aplikacji wracalismy do zdrowia jak by nigdy nic nam niebyo. Obecnie , ja juz ponad 70 ty old i mamy wnuczkow chwytajacych takie przeziebienia , a niechcemy „faszerowac ich medykamentami z Aptek.
Wtym sezonie bedziemy juz robic swoje (sudowne) Likiery nietylko dla maluchow ale i dla nas doroslych .
Dieki za tak wspaniale przepisy , bo o udanych przetworach , podziele sie za rok najpuzniej..
Happy New Year 2019r from Australia Viktor.
Dziękuję i ja również chciałabym życzyć wszystkiego co najlepsze na Nowy Rok! Pozdrawiam z zaśnieżonych Mazur
W tamtym roku robiłam z cukrem i cytryną, teraz robię według Pani przepisu zobaczymy co mi wyjdzie :)
Na pewno tak dużo imbiru nie chodziło przypadkiem o łyżeczki a nie łyżki ? Strasznie mocny wyszedł
Ja bardzo lubię pikantny smak imbiru w tym syropie (podobnie jak autorka tego przepisu).Oczywiście można dodać mniej, dlatego w składzie napisałam 1-2 łyżki:)
Zrobiłam taki sok po raz pierwszy. Dałam znacznie mniejszą ilość cukru – ok. 1 kg na 5l soku zrobionego w sokowniku, a oprócz tego kilkanaście słoików bez cukru i soli. Razem ponad 100. Zobaczymy co z tego wyjdzie… Gotowałam kilka minut przed wlaniem do szklanności, zakręcałam wrzący. A, pulpę z garnka wyciskałam przez ścierkę – wychodziło za każdym razem sporo soku 'z odzysku’. Piję go z wodą 2-3 razy dziennie i jest fajnie. Nie wiem czy wiecie, ale ten cud reguluje również trawienie i apetyt – czyli mocno wspomaga proces odchudzania. Zatem do pracy! Idę obejrzeć jeszcze jedo miejsce z bzem. Zobaczymy, czy coś się da zebrać…. Spokojnej pracy i smakowania
Do oczyszczania gałązek kupcie sobie bardzo rzadki grzebień, są takie. Idzie szybko i sprawnie, właśnie skończyliśmy czyścić piąte wiadro. Mam się z kim podzielić.
Ale rzadkie rzeczy bardzo ciężko kupić, no bo rzadko się je spotyka.
Ja też właśnie wylałam pierwszą partię z sokownika :) Zrobiłam pierwszy raz najprostszą metodą z cukrem i zawekowałam. Wiem, że można go pić w czasie przeziębienia. Ale zaczęłam się zastanawiać czy można go pić profilaktycznie i jak długo? Za chwilę wokół nas zaroi się się od kichających i kaszlących i wolałabym uniknąć zarażenia. A więc jak pić?
Sezon chyba właśnie się zaczął, zerwałam i zrobiłam – jest przepyszny! :) Trochę tylko dłubania z tym obieraniem, nie można wrzucić do gara razem z gałązkami skoro i tak później to odcedzamy…?
Niestety, trzeba pozbyć się gałązek:(
Owoce można szybko oddzielić od gałązek przy użyciu widelca ;)
dzięki za podpowiedź :)
Super sprawdza się w tym przypadku widelec ! Nim ściągamy owoce z gałązek
Witam, zrobiłam ten syrop niestety cynamon z imbirem się nie rozpuściły i nie dość, że zrobił się osad, to czuć proszkowe przyprawy :-( Czy jest możliwość naprawienia, by syrop był jednolity, bez wyczuwalnego „piasku”? Z góry dziękuję za informację :-)
Hmm ja nie miałam tego problemu…Może warto spróbować odcedzić osad za pomocą gęstego sitka?
A jakby to wazystko zblendowac i do sloikow???
Nie próbowałam:)
Świetny przepis. Moja babcia robiła takie syropki ale odkąd wyjechała to muszę sama się zabrać za ich wykonanie. Taki syropek w okresie przesilenia, do tego witaminy na wzmocnienie to najlepsze panaceum na wiosenne i jesienne przeziebienia. Takze dziekuje bardzo i na jesien będą gotowe syropki.
Ja zrobiłam sok z czarnego bzu bez cukru (ani innej substancji słodzące), taki 2-składnikowy: czarny bez i sól: http://www.jedzzdrowo.pl/sok-z-owocow-czarnego-bzu-bez-cukru/
Chociaż jak patrzę na Twój przepis, myślę, że fajnym dodatkiem mogą być takie aromatyczne przyprawy. Jak dopadnę w tym roku jeszcze jakiś krzew czarnego bzu, koniecznie to przetestuję :)
Polecam ;)
Ja robię sok z czarnego bzu dodając owoce pigwy, cynamon , gozdziki i cukier brązowy. Wiem, ze cukier to cukier, ale taki sok wlany do butelek po Kubusiu trzyma się nawet rok( tylko wtedy, gdy się gdzieś zawieruszy).
Z pozostałych owoców, po odlaniu soku robię nalewkę, dodając spirytus. Pyszności , ten czarny bez, tylko co roku jest to wielka niewiadoma. Kto zdązy wczęśniej ja czy ptaki.
Dziękuję za inspirację:)
Pani zofio czy pani sok trzyma w lodówce czy może on być trzymany w chłodnym miejscu ? Rozumiem ze nie pasteryzuje go pani tylko robi według wyżej wpisanego przepisu? Z góry dziękuje pozdrawiam
sok wlewam goracy do sloikow i zakrecam i stawiam dnem do gory do wystygnięcia.nie trzymam w lodowc.
Witam mozna poprosic o przepis z proporcjami?
Wcześniejszy wpis byl do pani Zofii
Mogę prosić o przepis na nalewkę? :-)
Sok jest pyszny. Wlaśnie zrobiłam. Zrobiłabym więcej ale boję się,że zepsuje się długo przechowywany w lodówce.Jak długo go przechowujesz?
Cieszę się że posmakował. Mój nie zdążył się zepsuć:) Zniknął w błyskawicznym tempie. Wg autorki przepisu powinien wytrzymać kilka tygodni.
Uwielbiam nietypowe owoce, a czarny bez jest właśnie takim owocem ;) Spróbowałam takiego syropu jakiś czas temu i się nim zachwyciłam! Piję go często, kilka razy w tyg :) Polecam wszystkim! Pozdrawiam :*