Atopowe zapalenie skóry a dieta. Co jeść, a czego unikać w AZS?
Atopowe zapalenie skóry (w skrócie AZS) to choroba, która dotyka coraz więcej osób. Wystarczy zerknąć na półki apteczne, które uginają się od produktów na atopowe zapalenie skóry. Jest ich cała masa.
To przewlekła, nawracająca i często mająca swój początek już w dzieciństwie choroba (60% przypadków atopowe zapalenia skóry zaczyna się w 1 roku życia). AZS zaliczane jest do chorób cywilizacyjnych, związanych m.in. z coraz większym zanieczyszczeniem środowiska i bardzo przetworzoną dietą. Nic więc dziwnego że dotyka coraz więcej osób… głównie mieszkańców krajów wysokorozwiniętych, najczęściej mieszkańców dużych miast.
Skóra atopowa
Sucha, łuszcząca się skóra, zaczerwienienie i obrzęk, świąd oraz pieczenie skóry… to najczęstsze objawy atopowego zapalenia skóry. Niezwykle uciążliwe i bardzo trudne do leczenia.
Skóra osób chorych na atopowe zapalenie skóry określana jest właśnie jako skóra atopowa. Czym różni się od zdrowej skóry? Brakuje w niej związków wiążących wodę i lipidów międzykomórkowych, nie jest w stanie skutecznie chronić przed środowiskiem zewnętrznym. Skóra atopowa słabiej zapobiega parowaniu wody i znacznie łatwiej przepuszcza drobnoustroje i alergeny.
Jest przede wszystkim bardzo sucha, mało elastyczna, nieprzyjemnie napięta i nadwrażliwa. A w czasie zaostrzenia choroby pojawia się trudna do opanowania chęć drapania chorej skóry, co powoduje kolejne podrażnienia.
Czy atopia i atopowe zapalenie skóry to to samo?
Nie do końca… Atopia to tylko predyspozycja genetyczna powodująca zaburzenia układu odpornościowego. To krótko mówiąc tylko skłonność do alergii atopowej. A więc nawet jeśli odziedziczyłeś po swoich przodkach skłonność do alergii atopowej to wcale nie musisz mieć jej objawów.
Jakie są objawy atopii? Mogą być różne. Najczęstszym objawem atopii jest właśnie atopowe zapalenie skóry (nawet do 50% przypadków atopii), inne objawy to pokrzywka, astma, zapalenie spojówek, zapalenie oskrzeli, nieżyt nosa, gardła, uszu, czy zatok.
Tak jak już wspominałam same geny to może być za mało, żeby pojawiły się objawy np. w postaci atopowego zapalenia skóry. To czy objawy atopii się uaktywnią czy nie/ w jakim stopniu decyduje otaczające nas środowisko. Mają na to wpływ takie czynniki jak np. stres, toksyny, niektóre produkty spożywcze (które nas uczulają), infekcje, związki chemiczne (detergenty, konserwanty, barwniki).
Dieta w AZS
W przypadku atopowego zapalenia skóry niezwykle ważna jest odpowiednia pielęgnacja skóry, mająca na celu przywrócenie prawidłowej bariery skórnej, unikanie drażniących kosmetyków i środków czystości czy gorącej wody. Jednak równie ważne jest zadbanie o zdrową dietę i ograniczenie niektórych potraw, co może pomóc złagodzić niezwykle uciążliwe objawy atopowego zapalenia skóry.
Jako ciekawostkę dodam, że podczas jednego z największych do tej pory przeprowadzonych badań, które objęło ponad 1 milion dzieci w stu różnych krajach (badanie o nazwie The international Study od Asthma and Allergies in Childhood) stwierdzono, że odsetek przypadków astmy, alergii i egzemy może być sześcio- a nawet sześćdziesięciokrotnie wyższy w zależności od kraju. Skąd takie różnice? Brano pod uwagę różne czynniki, takie jak zanieczyszczenie powietrza, czy odsetek palących. Jednak okazało się, że istotny wpływ na występowanie alergii, astmy i egzemy miało to jak wyglądała dieta dzieci.
Przejdźmy zatem do diety.
Atopowe zapalenie skóry – czego unikać?
Oczywiście tego co nas uczula i nam szkodzi:)
Wyeliminuj alergeny pokarmowe
To proste, jeśli oczywiście jesteś w stanie zdiagnozować, na który produkt/ składnik jesteś uczulony. Najczęstszymi produktami, które mogą powodować reakcje alergiczne są jaja, nabiał, soja, orzeszki ziemne, ryby, kukurydza, pomidory, produkty cytrusowe i produkty glutenowe. Silne alergeny to również stosowane przez producentów dodatki do żywności, spulchniacze, barwniki i środki konserwujące. Dlatego tak istotne jest odstawienie produktów przetworzonych.
Dieta eliminacyjna
W przypadku osób chorych na atopowe zapalenie skóry stosowana jest tzw. dieta eliminacyjna. Dieta ta, jak sama nazwa wskazuje, polega na usunięciu z jadłospisu wszelkich produktów spożywczych/ substancji podejrzewanych o reakcję uczulającą. Jeśli po 2-4 tygodniach nie nie jest zauważalna znacząca poprawa stanu skóry, trzeba próbować eliminować z diety kolejne grupy produktów, aż do osiągnięcia celu.
Warto pamiętać o tym, że dieta eliminacyjna to nie tylko wykluczanie potencjalnych alergenów z jadłospisu, taka dieta powinna być oczywiście pełnowartościowa, oparta na produktach lokalnych i sezonowych i dostosowana do wieku danej osoby.
Ogranicz mięso i nabiał w diecie
Zarówno nabiał jak i mięso to bogate źródło tłuszczów nasyconych co może być powodem stanów zapalnych w organizmie. Naukowcy z Uniwersytetu Maryland zalecają, aby osoby cierpiące na atopowe zapalenie skóry spożywały mniej tłuszczów nasyconych.
Nie kupuj produktów, które mają długi i skomplikowany skład
Chodzi oczywiście o wszelkiego rodzaju ulepszacze, wzmacniacze, konserwanty. Unikaj produktów zawierających m.in.:
✘ E 621, czyli glutaminianu sodu (sztuczny wzmacniacz smaku obecny np. w chipsach, kostkach rosołowych). Jego nadmiar może wywoływać bóle głowy, pocenie się.
✘ E 211, czyli benzoesanu sodu – zakwasza organizm i może podrażniać gardło, ten konserwant ogranicza rozwój plaśni i drożdży, znajdziesz go np. w dżemach, sosach;
✘ E 220, czyli dwutlenek siarki, ten konserwant może powodować zaburzenia wątroby a znajdziesz go w winie czy różnego rodzaju koncentratach;
✘ E 420, czyli sorbitol – odpowiedzialny za efekt „chłodzącej słodyczy”, a więc nieodłączny towarzysz gum do żucia;
✘ E 320, czyli butylohydroksyanizolu (BHA) – występuje m.in. w chipsach i w dużym stopniu przyczynia się do nadmiernego przyrostu tkanki tłuszczowej.
To tylko kilka przykładów, jeśli chcesz wiedzieć więcej skorzystaj z małej ściągawki dodatków i składników chemicznych stosowanych w żywności.
Cukier omijaj szerokim łukiem
Jeśli chcesz zmniejszyć objawy zapalenia skóry konieczne jest ograniczenie cukru w diecie. Mowa o cukrze prostym pochodzącym z przetworzonej żywności. A więc nie tylko nazwa biały cukier powinna budzić Twoją czujność. Unikaj też sacharozy, maltozy, dekstrozy, syropu kukurydzianego, syrop glukozowo-fruktozowego, cukru inwertowanego, dekstryny czy słodu. Zamiast słodyczy, ciast i innych słodkich pokus pełnych niezdrowego cukru postaw na świeże warzywa i owoce (wykluczając te, na które jesteś uczulony). Polecam również pyszne zielone koktajle. Są pełne naturalnej słodyczy.
Co powinno się znaleźć w diecie AZS?
Produkty alkalizujące
Częstą przyczyną problemów dermatologicznych takich jak egzema jest zdaniem dr Mercola brak równowagi kwasowo-zasadowej w organizmie. W przypadku wysypki/egzemy dr Mercola zaleca zastosowanie diety 80:20, w której 80% stanowią produkty alkalizujące, a pozostałe 20% zakwaszające. Oznacza to oczywiście przede wszystkim dużą ilość warzyw w diecie:) Warto zwrócić uwagę na to by były to produkty organiczne, wolne od pestycydów. Postaw na zielone liście takie jak szpinak, jarmuż, liście buraka, natkę pietruszki, które świetnie odkwaszają organizm. A najłatwiejszym sposobem na ich przemycenie do diety to wrzucenie ich do wyciskarki lub do blendera kielichowego.
Hipoalergiczne pokarmy
Produkty hipoalergiczne lub niskoalergiczne są rzadziej przyczyną reakcji alergicznych. Hipoalergiczne owoce i warzywa, takie jak marchew, jabłka, gruszki, dynia, ogórki, kapusta, kapusta brukselska, seler, sałata, cukinia, buraki, banany, jagody, morele i rzepa, są ogólnie uważane za bezpieczne dla osób ze skłonnością do egzemy.
Probiotyki na wzmocnienie systemu odpornościowego
Kluczem do zdrowia jest silny układ odpornościowy. To wie z pewnością każdy, kto borykał się z jakąkolwiek alergią. Sama mam w domu dwóch alergików, dla których wiosna była koszmarem, a posiadanie psa tylko marzeniem. Dzięki wzmocnieniu odporności już od kilku lat nie mają żadnych objawów alergii, a od ponad dwóch lat mieszka z nami pies. Podobnie jest z objawami atopii, atopowym zapaleniem skóry i innymi chorobami, przed którymi najskuteczniej broni nas silny układ odpornościowy.
Jednym ze sposobów na wzmocnienie odporności jest zadbanie o właściwą florę bakteryjną. Probiotyki, „dobre bakterie” mogą pomóc złagodzić stan zapalny i pobudzać organizm do produkcji przeciwciał i niektórych białych krwinek, które są niezbędne do zapobiegania nadmiernemu reagowaniu organizmu na alergeny. W jednym z badań stwierdzono, że dzieci, którym podawano probiotyki podczas pierwszych dwóch lat życia, rzadziej pojawiała się egzema niż w grupie, w której nie podawano żadnego probiotyku (efekt utrzymywał się do 4-go roku życia).
Herbata Oolong
Herbata Oolong jest wytwarzana z pąków, liści i łodyg roślin wykorzystywanych również do produkcji zielonej herbaty i czarnej herbaty. Jaka jest różnica? Zielona herbata jest niesfermentowana, czarna herbata jest w pełni sfermentowana, a herbata Oolong jest częściowo sfermentowana.
Oolong jest bogata w silne przeciwutleniacze i być może to właśnie dzięki nim może pomóc łagodzić objawy atopowego zapalenia skóry. Jedno z badań, przeprowadzone Japonii na grupie 118 osób potwierdziło korzystny wpływ herbaty Ooolong na objawy AZS (u ponad połowy badanych osób po upływie 1-go miesiąca). Osoby biorące udział w badaniu piły przez miesiąc 3 porcje herbaty dziennie (10g Oolong parzonej przez 5 minut w 1 litrze wody).
Kurkuma
Kurkuma to źródło niezwykle cennej kurkuminy, która posiada silne właściwości przeciwzapalne, a niektórzy eksperci uważają, że ten potężny składnik odżywczy może złagodzić objawy związane z atopowym zapaleniem skóry. Warto sięgać regularnie po kurkumę, niezależnie czy masz problem z atopowym zapaleniem skóry czy nie. Kurkuma posiada wiele innych właściwości leczniczych, potwierdzonych przez naukowców.
Podsumowując..
Każdy przypadek atopii i atopowego zapalenia skóry jest inny, może mieć różny przebieg, stopień nasilenia i zupełnie inne przyczyny, a więc każdy przypadek powinien być traktowany indywidualnie. Wymienione w tym poście wskazówki dot. diety AZS są oczywiście dosyć ogólne i nie zastąpią wizyty u specjalisty:)
Moim zdaniem dieta ma ogromny wpływ na nasze zdrowie i samopoczucie, a czasami pomaga uporać się z dolegliwościami uznawanymi za trudne lub niemożliwe do wyleczenia. Jeśli bezskutecznie walczysz z uciążliwymi objawami atopowego zapalenia skóry polecam Ci niezwykle inspirującą historię dziewczyny, która dzięki zmianie diety skutecznie złagodziła skutki atopowego zaplenia skóry i zaczęła normalnie funkcjonować (w jej historii znajdziesz sporo praktycznych wskazówek).
Jeśli szukasz więcej informacji na temat atopowego zapalenia skóry, objawów, etapów AZS, metod na zdiagnozowanie zajrzyj do Food Forum (wydanie 3/2017). Znajdziesz tam dużo fachowej wiedzy oczywiście nie tylko na temat AZS. Food Forum to magazyn skupiony w 100% na zdrowym odżywianiu, gdzie eksperci dzielą się swoją wiedzą. Polecam.
Bardzo pomocny i rzeczowy wpis! Uważam że dieta przy AZS ma bardzo duże znaczenie. Jednak warto zadbać również o pielęgnację skóry, ja w tym celu od dłuższego czasu stosuje balsam Atopigo i w połączeniu z odpowiednim odżywianiem, efekty są widoczne i zadowalające.
Tak mnie uczono w wojsku o możdieżu (mnostwo detatali) wnosek : Jak się zepsuje – oddac do rusznikarza !